ضمانتنامه های بانکی مبتنی بر قراداد پیمانکاری
پیمانکاران و شرکت‌های ایرانی که تمایل به انعقاد قراردادهای برون مرزی جهت صادرات خدمات و تجهیزات و ماشین آلات و یا کالاهای تولیدی خود داشته و برای این امر در مناقصات بین المللی شرکت می‌نمایند، اغلب ناگزیر از ارائه ضمانتنامه شرکت در مناقصه بعنوان جزء لاینفک اسناد مناقصه هستند. همچنین بعد از برنده شدن در مناقصه بسته به شرایط مندرج در مناقصه برای دریافت پیش پرداخت و ایجاد اطمینان کارفرما/ خریدار خارجی، از ایفاء تعهدات طرف ایرانی می‌بایست نسبت به ارائه ضمانتنامه های پیش پرداخت، حسن اجرای تعهدات و یا سایر ضمانتنامه های مورد نظر طرف خارجی اقدام کنند. در شرایط عادی بانکی و اقتصادی و تجارت بین المللی این دسته از پیمانکاران و شرکت‌های ایرانی می‌توانند با مراجعه به بانک‌های طرف حساب خود نسبت به اخذ ضمانتنامه های بانکی فوق اقدام کنند. با این وجود بدلیل شرایط خاص حاکم بر اعمال محدودیت‌های بانکی و تجاری علیه ج.ا.ایران در سالیان اخیر، شرکت‌های صادراتی امکان اخذ اینگونه ضمانت‌نامه‌ها را از سیستم بانکی نداشتند. در چنین شرایطی صندوق ضمانت صادرات ایران، با اخذ مجوزهای قانونی از هیات محترم وزیران و ارکان تصمیم‌گیری خود، آمادگی لازم برای صدور انواع ضمانتنامه های مورد نیاز را بعنوان جانشین سیستم بانکی فراهم نمود تا علیرغم وجود خلاء ابزارهای ارتباط بانکی همانند سوئیفت، بتواند با مراودت اداره کنسولی وزارت خارجه و سفارتخانه های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای هدف در صورت پذیرش کارفرمایان/ خریداران خارجی نسبت به ارائه ضمانتنامه های مورد نیاز صادرکنندگان و پیمانکاران مطابق با استانداردهای بانک جهانی اقدام کند.
واجدین شرایط اخذ ضمانتنامه های بانکی
- صادرکنندگان کالا و خدمات که متقاضی شرکت در مناقصات بین المللی و انجام قراردادهای صادراتی در خارج از کشور می‌باشند پس از طی نمودن فرآیند اعتبارسنجی صندوق و کسب رتبه مناسب اعتباری.
- صادرکنندگان و پیمانکاران حائز رتبه مناسب پیمانکاری از سازمان برنامه و بودجه (سامانه ساجار) در رشته تخصصصی موضوع قرارداد صادراتی/قرارداد پیمانکاری
- صادرکنندگان و پیمانکارانی که موفق به اخذ مصوبه ترجیحی و حمایتی از کمیته ماده ۱۹ مستقر در سازمان توسعه تجارت ایران گردیده اند.
انواع ضمانتنامه های مبتنی برقرارداد قابل صدور:
الف – شرکت در مناقصه
ضمانتنامه شرکت در مناقصه عبارت است از سند تعهدآوری که برای تضمین تعهدات شرکت صادراتی متقاضی شرکت در مناقصه بین المللی برای تکمیل کامل و بدون نقص اسناد مناقصه، اعلام صادقانه و درست قیمت کارشناسی/مهندسی و الزام وی به عقد قرارداد در صورت برنده شدن در مناقصه و ارائه عندالاقتضاء سایر ضمانتنامه های مورد درخواست کارفرما/خریدار در مراحل بعدی قرارداد صادر گردیده و صندوق جبران ۱۰۰% ضرر و زیان طرف خارجی ناشی از انصراف و عدم ایفای تعهد شرکت ایرانی برنده در مناقصه به نفع طرف قرارداد می‌پذیرد.
ب – پیش پرداخت
ضمانتنامه پیش پرداخت عبارت است از سند تعهدآوری که برای تضمین انجام تعهد پیمانکاران و یا فروشندگان کالا وخدمات در قبال وجه پیش پرداخت دریافتی از سوی کارفرما ویا خریدار، منطبق با شرایط قراردادی صادر می گردد و بر اساس این ضمانتنامه صندوق متعهد می‌گردد که پیمانکار/صادرکننده ایرانی وجه پیش پرداخت دریافت شده را صرفا برای انجام تعهدات قراردادی خود صرف نموده و در صورت عدم ایفاء این تعهدات جبران ۱۰۰% ارزش پیش‌پرداخت در صورت مطالبه وجه ضمانتنامه از سوی طرف خارجی بر عهده صندوق خواهد بود.
ج- حسن انجام کار/حسن اجرای تعهدات قراردادی
ضمانتنامه حسن انجام کار عبارت است از سند تعهدآوری که برای تضمین و اطمینان از انجام به موقع و دقیق تعهدات توسط پیمانکاران پروژه ها، و یا ایفاء تعهدات صادرکنندگان ایرانی منطبق با شرایط قرارداد صادراتی، صادر می‌گردد.
د– استرداد کسور وجه الضمان
ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان عبارت است از سند تعهدآوری که برای تضمین واطمینان از انجام درست و به موقع کار توسط پیمانکار و یا صادرکننده درقبال بخشی از مبلغ ناخالص صورت وضعیت‌ها و یا فاکتورهای فروش دوره‌ای که کارفرما/ خریدار بجای کسر از هر صورت وضعیت/ فاکتور فروش بعنوان اطمینان از اجرای درست کار و پیشرفت پروژه/ قرارداد صادراتی، نقداً به حساب پیمانکار/صادرکننده ایرانی پرداخت می‌کند منطبق با شرایط قراردادی، صادر می‌گردد.
نحوه صدور ضمانتنامه:
ضمانتنامه های بانکی مبتنی برقرارداد، پس از وصول درخواست متقاضی و تکمیل مدارک در صورت پذیرش ضمانتنامه های صندوق از سوی کارفرما/خریدار خارجی در دو حالت متفاوت صادر می‌گردد:
الف: بدون اعتبارسنجی: در صورت وجود هر یک از مصوبات و معرفی‌نامه های ذیل امکان صدور ضمانتنامه بانکی مورد نیاز شرکت متقاضی با ترک تشریفات اعتبارسنجی وجود خواهد داشت. ضمناً وجود مصوبات ذیل منجر به اخذ ترکیب وثایق ترجیحی به میزان ۲% مبلغ ضمانتنامه سپرده نقدی و ۹۸% مبلغ ضمانتنامه سفته مدیران شرکت و اخذ کارمزد ثابت به میزان ۰/۵% مبلغ ضمانتنامه به صورت سالیانه حسب مصوبه هیات وزیران و مطابق با آیین نامه اجرایی حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی خواهد شد:
- صدور معرفی‌نامه از سوی دفتر امور نظام فنی، اجرایی، مشاورین و پیمانکاران سازمان برنامه و بودجه که صلاحیت شرکت پیمانکاری/صادراتی را برای ورود به مناقصه و انجام قرارداد پیمان/ قرارداد فروش را جهت صدور ضمانتنامه شرکت در مناقصه بین المللی تایید نماید.
- صدور مصوبه از دبیرخانه کمیته ماده ۱۹ مستقر در سازمان توسعه تجارت ایران، که موید صلاحیت شرکت متقاضی جهت استفاده از سایر ضمانتنامه های مبتنی برقرارداد مورد نیاز (حسن اجرای تعهدات، پیش پرداخت و استرداد کسور وجه الضمان) برای پروژه/ قرارداد صادراتی تایید صلاحیت و به صندوق ضمانت صادرات ایران معرفی گردند.
ب:
طی شدن فرآیند اعتبارسنجی: در صورت عدم وجود مصوبات و معرفی‌نامه های ترجیحی فوق، لازم است شرکت متقاضی نسبت به تکمیل مدارک مورد نیاز و طی نمودن فرآیند اعتبارسنجی و رتبه بندی و تعیین سقف اعتباری اقدام نماید. پس از اتمام فرآیند اعتبارسنجی و مشخص شدن رتبه و سقف اعتباری شرکت متقاضی، ترکیب وثایق (نوع اول و نوع دوم) و مبلغ کارمزد بعنوان درصدی از مبلغ ضمانتنامه به صورت سالیانه بر اساس رتبه اعتباری کسب شده از سوی متقاضی تعیین و متناسب با طول دوره اعتبار ضمانتنامه از متقاضی اخذ و ضمانتنامه به صورت فیزیکی با مهر برجسته و امکانات امنیتی لازم صادر می‌گردد. همچنین امکان اخذ تاییدیه اصالت ضمانتنامه از سوی کارفرما/خریدار خارجی از طریق سامانه موجود در وب‌سایت انگلیسی صندوق ضمانت صادرات ایران نیز فراهم گردیده است.
در هر دو صورت (الف) و (ب) بالا پس از صدور ضمانتنامه، متقاضی بر اساس هماهنگی بعمل آمده با اداره کل کنسولی وزارت امورخارجه، می‌تواند اصل نسخه ضمانتنامه را بعد از مهر تایید در اداره تایید اسناد وزارت امورخارجه، به سفارت جمهوری اسلامی ایران در کشور هدف تحویل و با ابلاغ رسمی سفارت ایران در آن کشور به کارفرما/ خریدار خارجی راساً ضمانتنامه را تحویل دهد. ضمانتنامه های صادره می‌تواند بصورت مستقیم (به نفع کارفرما/خریدار خارجی) و با بصورت غیرمستقیم (به نفع یک بانک داخلی و یا خارجی بصورت متقابل Counter-Guarantee) صادر گردند. پیش شرط صدور این نوع ضمانتنامه اخذ تاییدیه از کارفرمایان/خریداران خارجی می‌باشد.
میزان پوشش این نوع ضمانتنامه ها ۱۰۰ درصد ارزش ضمانتنامه و برای کل دوره مورد درخواست بوده و ضمانتنامه ها بر اساس استاندارد بانک جهانی و بر اساس قوانین متحدالشکل ضمانتنامه های بانکی عندالمطالبه URDG ۷۵۸ نسخه منتشره در سال ۲۰۱۰ صادر می‌گردند.
مدارک مورد نیاز برای صدور انواع ضمانتنامه های مبتنی برقرارداد:
۱) درخواست کتبی ذینفع( شامل نوع ضمانتنامه درخواستی اعم از مستقیم و غیرمستقیم– متقابل- با لحاظ نمودن مبلغ، مدت اعتبار و کشور محل اجرای طرح)
۲) گواهی تایید صلاحیت موردی و رتبه بندی پیمانکاران توسط سازمان برنامه و بودجه و یا رتبه تایید صلاحیت موردی وزارتخانه تخصصی متبوع، برای انجام قرارداد صادراتی بعنوان جایگزین رتبه پیمانکاری برای آن دسته از شرکتهایی که اقدام به صادرات کالا می‌نمایند.
۳) اساسنامه، شرکت‌نامه، اظهارنامه ثبت شرکت‌ها، آگهی تاسیس و کلیه آگهی های تغییرات، آخرین صورتجلسه مجمع عمومی که به تایید اداره ثبت شرکت‌ها رسیده باشد به همراه فهرست تعداد پرسنل بر اساس لیست بیمه.
۴) تاییدیه کد اقتصادی و شناسه ملی
۵) تصویر شناسنامه و کارت ملی مدیران و اعضای هیأت مدیره شرکت، مدارک تحصیلی و علمی مدیران
۶) ارائه اسناد و مدارک دال بر سوابق صادراتی و پیمانکاری شرکت متقاضی، (مطابق فرم شماره ۶) به همراه هرگونه مدارک و مستنـدات دیگری که مبین سطح اعتبار و مسائل مربوط به صادرات می‌باشد از جمله گواهی‌های کیفیت، عضویت در اتحادیه‌ها/ انجمن‌های تخصصی، لوح‌های تقدیر، صادرکننده نمونه
۷) اصل و کپی اسناد مالکیت یا اجاره‌نامه رسمی معتبر محل کار(کارخانه و دفتر)
۸) صورت‌های مالی حسابرسی شده به همراه گزارش بازرس قانونی شرکت و تصویر اظهارنامه های مالیاتی مربوط به سه سال اخیر به همراه مدارک مثبته و آگهی سرمایه ثبتی و آخرین وضعیت سرمایه شرکت.
۹) ارایه رضایت‌نامه کتبی با عنوان بانک مرکزی ج.ا.ایران جهت دریافت گزارش اعتباری و تمامی اطلاعات مربوط به تسهیلات بانکی، چک‌های برگشتی و ضمانت‌های بانکی دریافت شده
۱۰) اظهارنامه عناوین و ارزش پروژه‌ها/قراردادهای صادراتی قبلی در سالیان اخیر
۱۱)تصویر اسناد شرکت در مناقصه، تصویرکلیه قراردادهای انجام کار و قرارداد منعقده، بهمراه اطلاعات مربوط به کارفرمای اصلی و ماهیت فعالیت آن و بخصوص تعیین شیوه وصول مطالبات از کارفرما (بر اساس صورت وضعیت/ فاکتور فروش، برات قبولی نویسی شده از سوی خریدار، اعتبارات اسنادی و ...)
۱۲). اصل و تصویر صورت وضعیت‌های انجام شده همراه با تائیدیه انجمن صدور خدمات فنی و مهندسی و سازمان توسعه تجارت طی سالیان اخیر در صورت فعالیت پیمانکاری
۱۳)اظهارنامه فهرست و ارزش تسهیلات و وام‌های کوتاه، میان و بلندمدت اخذ شده از سیستم بانکی به همراه جداول بازپرداخت اقساط و مانده تعهدات بر اساس فرم‌های صندوق
فرایند اعتبارسنجی
۱. دریافت درخواست کتبی ذینفع
۲. تشکیل پرونده و اعتبارسنجی از صادرکننده در صندوق
۳. بررسی پرونده اعتبارسنجی در ارکان تصمیم گیر(کمیته فنی اعتباری و هیات مدیره)
مدت زمان انجام کار:
حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز پس از تکمیل پرونده اعتباری (در اختیار متقاضی) و انجام بازدید میدانی حسب مورد، گزارش اعتبارسنجی تنظیم و در دستور کار ارکان تصمیم گیر حسب مورد، قرار می گیرد.
صندوق ضمانت صادرات ایران در راستای افزایش ضریب نفوذ خدمات بیمه اعتبار صادراتی به اقصی نقاط کشور و توزیع خدمات، اقدام به واگذاری بخشی از امور به کارگزاری ها نموده است.
مشاهده لیست دفاتر کارگزاری